Księstwo Warszawskie
W okresie Księstwa Warszawskiego (państwa utworzonego na mocy traktatów pokojowych zawartych przez Francję w Tylży: 7 lipca 1807 r. z Rosją oraz 9 lipca 1807 r. z Prusami; z Konstytucją nadaną 22 lipca 1807 r. przez Napoleona I), organizacja organów administracji państwowej oraz bezpieczeństwa publicznego, była z kolei dostosowana do zasad panujących w Wielkim Cesarstwie, opartych na silnej władzy panującego i zhierarchizowanych organach (wszystkich szczebli) pochodzących z nominacji214. Szeregiem dekretów określono szczegółowy zakres kompetencji i obowiązków naczelnych organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne, tj. ministra spraw wewnętrznych oraz ministra policji. Na administrację lokalną (również pochodzącą zasadniczo z nominacji) nałożono obowiązek utrzymania porządku i spokoju publicznego oraz wykonywania dozoru policyjnego według określonych, ogólnych przepisów policyjnych. Można powiedzieć, że w ówczesnym okresie nastąpiło ujednolicenie przepisów policyjnych, co z kolei przyczyniło się do scentralizowania służb policyjnych. Ponadto Dekretem z dnia 17 marca 1809 r.215 powołano Komisarzy Policyjnych Departamentowych (specjalnych urzędników państwowych, którzy kierowali Policją w terenie) oraz Intendentów Policji, a także specjalnego Prezydenta Policji dla miasta Warszawy216. Policja warszawska składała się z dwóch asesorów, jednego asesora indagacyjnego, jednego sekretarza, czterech kopistów, czterech felczerów, jednego stróża, dwóch konnych z końmi, ośmiu komisarzy, ośmiu pomocników przy komisarzach, ośmiu policjantów, ośmiu strażników targowych, trzydziestu czterech dozorców policji, jednego komisarza tasowego, jednego komisarza tandet i jednego sekretarza komisarza tandet, ośmiu rewizorów okopowych, trzynastu strażników okopowych, jednego woźnego do ogłaszania zarządzeń oraz dwóch dozorców więzień217. Ponadto Dekretem o organizacji Gwardii Narodowej w Księstwie Warszawskim z dnia 10 kwietnia 1811 r.218 utworzono na wzór francuski oddziały Gwardii Narodowej nieruchomej i ruchomej (w których służbę pełniono bezpłatnie) oraz płatnej. Dekret ten szczegółowo określał sposób tworzenia, struktury oraz przypadki powoływania i sposób użycia poszczególnych oddziałów Gwardii. Zgodnie z art. 6 tegoż dekretu Gwardia służy „do zabezpieczenia spokojności wewnętrznej i do pomocy wojsku w przypadku wojny”. Było to swego rodzaju pospolite ruszenie – służbie w Gwardii podlegali wszyscy mieszkańcy w wieku od 20 do 50 lat, z wyjątkiem duchownych, osób kalekich i chorych oraz powołanych do służby wojskowej. O przynależności do poszczególnych rodzajów Gwardii decydował zasadniczo status majątkowy (art. 4 i 5). W niektórych miastach utworzono umundurowane oddziały Gwardii nieruchomej (co do zasady Gwardia ruchoma oraz nieruchoma były formacjami nie umundurowanymi) – na podstawie art. 15 Dekretu w dwudziestu trzech miastach powołano dwa tysiące dwustu siedemdziesięciu ludzi, w oddziałach liczących od pięćdziesięciu do sześciuset gwardzistów. Na wniosek władz lokalnych Minister Spraw Wewnętrznych mógł tworzyć dodatkowe odziały umundurowane Gwardii oraz zwiększać liczebność już istniejących (art. 16). Zasadniczo odziały Gwardii ruchomej oraz nieruchomej, działały na obszarze gminy na terenie, której zostały utworzone (art. 10) i podlegały właściwemu prezydentowi, burmistrzowi lub wójtowi (zgodnie z zasadą hierarchicznego podporządkowania w powiecie podlegały podprefektowi, w departamencie prefektowi, a na terenie kraju Ministrowi Spraw Wewnętrznych). Obok gwardii ruchomej i nieruchomej utworzono również stałe oddziały Gwardii Narodowej płatnej, składającej się z ochotników (art. 49), zorganizowane w siedemnaście kompanii (dwie kompanie pierwszej klasy liczące po dwustu jeden gwardzistów, jedną kompanię drugiej klasy liczącej sto pięćdziesiąt pięć osób, jedną kompanię trzeciej klasy liczącą sto osiemnaście osób, dwie kompanie czwartej klasy po dziewięćdziesiąt osiem osób, trzy kompanie piątej klasy po sześćdziesięciu gwardzistów oraz osiem kompanii szóstej klasy po trzydziestu sześciu gwardzistów), w których służyło ogółem tysiąc trzysta trzydzieści dziewięć osób. O dyslokacji tych kompanii Gwardii Narodowej decydował Minister Wojny w uzgodnieniu z Radą Ministrów (art. 48), a pozostawały pod rozkazami właściwych prefektów (art. 52). Do podstawowych zadań tych oddziałów należało wspomaganie działań funkcjonariuszy policji, spełnianie wszelkich miejscowych posług policyjnych, warty przy więzieniach, domach aresztu policyjnego, ratuszach itp. (art. 54). Gwardia Narodowa płatna była utrzymywana przez skarb państwa.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.