Wstęp
Celem niniejszej pracy jest przybliżenie ewolucji służb ochrony porządku publicznego na szczeblu lokalnym w Polsce. Jej pierwotnym zamierzeniem było omówienie historii i funkcjonowania samorządowych instytucji ochrony porządku publicznego na ziemiach polskich po II wojnie światowej, ze szczególnym uwzględnieniem ostatniego dwudziestolecia XX w., tj. Miejskich Służb Porządkowych oraz straży miejskich. Do rozszerzenia ram czasowych oraz przedmiotu badań zainspirował mnie referat prof., dr hab. Mariana Filara, wygłoszony na Konferencji Naukowej „Przemiany i perspektywy straży miejskich i gminnych w ochronie bezpieczeństwa publicznego”, która odbyła się w dniach 20 – 21 września 2007 r. w Warszawie, a szczególnie zdanie cyt.: „... współczesne straże miejskie bynajmniej „nie wypadły sroce spod ogona”, lecz mają w Polsce wielowiekową tradycję historycznie starszą od tradycji państwowych policji ...”1.
Jednocześnie w tym miejscu należy stwierdzić, iż do chwili obecnej, historia tych służb nie doczekała się całościowego opracowania. Zagadnienie to poruszano głównie na marginesie badań nad funkcjonowaniem i historią samorządów, sądownictwem, prawem, bądź też ekonomią poszczególnych miast. Podobnie prace poświęcone badaniom dziejów służb ochrony porządku publicznego czy wreszcie obronności i wojskowości, skupiają się głównie na historii służb „państwowych”, traktując w sposób marginalny lub wręcz pomijając zagadnienie służb municypalnych. Faktem jest, że materiały źródłowe są bardzo ograniczone i zasadniczo dopiero dzieje nowożytne dostarczają nam pewnych informacji, a przecież historia municypalnych służb ochrony porządku publicznego łączy się nierozerwalnie z powstawaniem i historią Polski2.
Początków municypalnych służb ochrony porządku publicznego na ziemiach polskich, należy szukać w okresie lokowania miast na prawie niemieckim. Jednocześnie dla lepszego zrozumienia następujących zjawisk, punktem wyjścia niniejszej pracy jest omówienie struktur bezpieczeństwa w początkach kształtowania się państwa polskiego. Kolejne etapy ewolucji tych służb związane są z losami ziem polskich, niejednokrotnie zapisując się na kartach historii w walce o niepodległość Polski. Stąd też koniecznym jest przypomnienie niektórych faktów, niezbędnych dla ilustracji przedmiotu badań.
W opracowaniu tego rysu historyczno-prawnego wykorzystałem dostępne materiały w postaci opracowań i prac badawczych, aktów prawnych, a także źródeł archiwalnych, prasy i druków ulotnych oraz danych Komendy Głównej Policji i Krajowej Rady Komendantów Straży Miejskich i Gminnych.
Z uwagi na ramy pracy, wskazałem niekiedy tylko przykładowe rozwiązania przyjęte w poszczególnych miastach, czy też regionach. Ponadto na tle ewolucji historycznej municypalnych służb ochrony ładu, porządku i bezpieczeństwa publicznego w Polsce, przedstawiłem również regulacje prawne normujące ich działalność. Obecnie komunalne służby ochrony porządku publicznego – straże miejskie, miejsko-gminne i gminne – zyskały samodzielną pozycję jako organy strzegące porządku publicznego w wymiarze lokalnym, a ich historię oparłem na przykładzie Straży Miejskiej we Włocławku. Dopełnieniem zaś całości jest statystyczny obraz współczesnych straży zawarty w ostatnim rozdziale niniejszej pracy.
Kończąc wstęp, tytułem wyjaśnienia pragnę zaznaczyć, iż zarówno w tytułach, jak i cytowanych fragmentach zachowałem oryginalną pisownię, pozostawiając charakterystyczne właściwości ówczesnego języka, często odbiegające od współcześnie obowiązujących zasad ortografii i interpunkcji.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.