Na dzień 31 grudnia 2007 r. na terenie Polski istniało 481 oddziałów straży miejskich, gminnych oraz miejsko-gminnych. Oznacza to, że straże funkcjonowały na terenie ok. 19,24 % gmin (w Polsce jest około 2500 gmin), czyli średnio w co 5 gminie. Stan ilościowy oddziałów straży na przestrzeni lat 1994 – 2007 przedstawia poniższa tabela oraz wykres:
Tabela nr 1. Ilość oddziałów straży na terenie Polski w latach 1994 – 2007
Rok | Liczba oddziałów | dynamika
(w por. do 1994 r.) |
1994 | 410 | 100,00 % |
1995 | 421 | 102,68 % |
1996 | 424 | 103,41 % |
1997 | 433 | 105,61 % |
1999 | 436 | 106,34 % |
2000 | 427 | 104,15 % |
2001 | 422 | 102,92 % |
2002 | 431 | 105,12 % |
2003 | 428 | 104,39 % |
2004 | 436 | 106,34 % |
2005 | 456 | 111,20 % |
2006 | 461 | 112,43 % |
2007 | 481 | 117,32 % |
Źródło: Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Informacja dotycząca działalności straży gminnych (miejskich) oraz ocena współpracy straży z policją w 2007 roku, Warszawa 2008
Rysunek nr 1. Ilość oddziałów straży na terenie Polski w latach 1994 – 2007
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji
Na podstawie powyższych danych można zaobserwować stopniowy wzrost liczby oddziałów straży oraz zaniechanie ich rozwiązywania, świadczące o wzroście znaczenia funkcjonowania tych formacji w społecznościach lokalnych.
Stan ilościowy oddziałów straży, na terenie poszczególnych województw, w roku 2007 przedstawia poniższy wykres:
Rysunek nr 2. Ilość oddziałów straży na terenie poszczególnych województw w Polsce, w 2007 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji
Dane te wskazują, że najwięcej oddziałów straży, w 2007 r., istniało na terenie województw: wielkopolskiego – 55, zachodniopomorskiego – 48, śląskiego oraz dolnośląskiego po 47; najmniej zaś na terenie województw: podlaskiego – 10, świętokrzyskiego – 14 oraz łódzkiego, lubelskiego i podkarpackiego po 19. Można więc wnioskować, że najwięcej jednostek powstało i funkcjonuje na terenach województw o większych dochodach, położonych w zachodnich częściach kraju. Natomiast najmniejsza ilość jednostek straży powstała na terenach województw znajdujących się w gorszej sytuacji finansowo – ekonomicznej, zlokalizowanych we wschodnich częściach kraju.
Ponadto jak wskazują dane Komendy Głównej Policji w roku 2007, aż 137 oddziałów straży to oddziały niewielkie, liczące od 1 do 3 strażników, co stanowi 28,48 % liczby wszystkich istniejących oddziałów397.
Również niejednorodny jest charakter oddziałów straży w poszczególnych województwach, ich szczegółową strukturę w roku 2007 przedstawiają poniższa tabela oraz wykres:
Tabela nr 2. Ilość oddziałów straży na terenie poszczególnych województw, z uwzględnieniem ich charakteru w 2007 r.
Lp. | województwo | Charakter i liczba oddziałów straży | Liczba oddziałów łącznie | ||
miejska | miejsko- gminna | gminna | |||
1 | wielkopolskie | 47 | 1 | 7 | 55 |
2 | zachodnio-pomorskie | 37 | 0 | 11 | 48 |
3 | śląskie | 45 | 0 | 2 | 47 |
4 | dolnośląskie | 43 | 1 | 3 | 47 |
5 | pomorskie | 21 | 5 | 10 | 36 |
6 | małopolskie | 30 | 0 | 3 | 33 |
7 | warmińsko-mazurskie | 24 | 0 | 0 | 24 |
8 | mazowieckie | 21 | 0 | 3 | 24 |
9 | lubuskie | 16 | 1 | 6 | 23 |
10 | kujawsko-pomorskie | 18 | 1 | 3 | 22 |
11 | m. st. Warszawa | 20 | 0 | 1 | 21 |
12 | opolskie | 15 | 5 | 0 | 20 |
13 | łódzkie | 19 | 0 | 0 | 19 |
14 | lubelskie | 18 | 0 | 1 | 19 |
15 | podkarpackie | 13 | 2 | 4 | 19 |
16 | świętokrzyskie | 9 | 5 | 0 | 14 |
17 | podlaskie | 9 | 0 | 1 | 10 |
RAZEM | 405 | 21 | 55 | 481 |
Źródło: Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Informacja dotycząca działalności straży gminnych (miejskich) oraz ocena współpracy straży z policją w 2007 roku, Warszawa 2008
Rysunek nr 3. Procentowe zestawienie oddziałów straży z uwzględnieniem ich charakteru w 2007 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji
Z powyższych danych wynika, iż w roku 2007 z ogólnej liczby wszystkich 481 istniejących oddziałów: 405 stanowią straże miejskie, tj. 84,38 %, zaledwie 21 to straże miejsko – gminne, tj. 4,38 %, a 55 to straże gminne, czyli 11,25 %. Szczegółową ich strukturę w poszczególnych województwach przedstawia poniższy wykres:
Rysunek nr 4. Ilość oddziałów straży na terenie poszczególnych województw, z uwzględnieniem ich charakteru w 2007 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji
Na koniec 2007 r. w strażach było 9755,25 etatów, w tym 8859 to strażnicy, tj. ok. 90,81 %, zaś pracownicy administracyjni (cywilni) to 896,25 czyli ok. 9,19 % ogółu zatrudnionych. Szczegółową charakterystykę stanu zatrudnienia przedstawiają poniższa tabela oraz wykresy:
Tabela nr 3. Stan zatrudnienia w oddziałach straży, w latach 1994 – 2007
Rok | Liczba zatrudnionych i dynamika
(w porównaniu do 1994 r.) | ||
1994 | 5551 | 100,00 % | W tym zatrudnionych w administracji* |
1995 | 6283 | 113,18 % | |
1996 | 6697 | 120,64 % | |
1997 | 7382 | 132,98 % | |
1999 | 6893 | 124,18 % | |
2000 | 7725 | 139,16 % | 503 |
2001 | 7795 | 140,43 % | 513 |
2002 | 7757 | 139,74 % | 547 |
2003 | 7974 | 143,65 % | 585 |
2004 | 8518 | 153,45 % | 626 |
2005 | 8993 | 162,00 % | 680 |
2006 | 9456 | 170,34 % | 742 |
2007 | 9755,25 | 175,74 % | 896,25 |
* do roku 1999 pracownicy administracji nie byli wykazywani jako oddzielna kategoria zatrudnienia.
Źródło: Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Informacja dotycząca działalności straży gminnych (miejskich) oraz ocena współpracy straży z policją w 2007 roku, Warszawa 2008
Rysunek nr 5. Stan zatrudnienia ogółem w strażach, w latach 1994 – 2007
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.
Rysunek nr 6. Procentowe zestawienie stanu zatrudnienia strażników i pracowników administracyjnych w oddziałach straży, w 2007 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.
Z przedstawionych danych wynika, że liczba osób zatrudnionych w strażach systematycznie wzrasta.
Ponadto również systematycznie ulega zmianie struktura wykształcenia i przeszkolenia specjalistycznego strażników oraz pracowników administracyjnych. Szczegółową strukturę wykształcenia i przeszkolenia strażników na poszczególnych stanowiskach oraz pracowników administracyjnych (cywilnych) przedstawiają poniższe tabele:
Tabela nr 3. Struktura wykształcenia i przeszkolenia specjalistycznego strażników na poszczególnych stanowiskach oraz pracowników administracyjnych w 2007 r.
Lp. | Stanowisko | Liczba etatów | Wykształcenie | Przeszkolenie specjalistyczne w zakresie | |||
wyższe | średnie | podstawowe | Kontroli ruchu drogowego | Posługiwania się bronią palną | |||
1 | Komendant | 428 | 310 | 116 | 2 | 351 | 106 |
2 | Zastępca Komendanta | 149 | 101 | 47 | 1 | 133 | 34 |
3 | Naczelnik | 91 | 67 | 24 | 0 | 80 | 18 |
4 | Kierownik referatu | 251 | 155 | 96 | 0 | 233 | 35 |
5 | Starszy inspektor | 1171 | 210 | 960 | 1 | 1136 | 228 |
6 | Inspektor | 1296 | 201 | 1092 | 3 | 1233 | 224 |
7 | Młodszy inspektor | 1086 | 157 | 928 | 1 | 1056 | 196 |
8 | Starszy strażnik | 1186 | 146 | 1038 | 2 | 1145 | 245 |
9 | Strażnik | 1100 | 234 | 864 | 2 | 1061 | 134 |
10 | Młodszy strażnik | 1089 | 340 | 746 | 3 | 1046 | 44 |
11 | Aplikant | 1012 | 339 | 670 | 3 | 626 | 19 |
12 | Razem strażnicy
(suma pkt 1 – 11) | 8859 | 2260 | 6581 | 18 | 8100 | 1283 |
13 | Pracownicy administracyjni | 896,25 | 348 | 506,75 | 41,5 | - | - |
14 | Liczba etatów ogółem | 9755,25 | 2608 | 7087,75 | 59,5 | - | - |
Źródło: Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Informacja dotycząca działalności straży gminnych (miejskich) oraz ocena współpracy straży z policją w 2007 roku, Warszawa 2008
Tabela nr 4. Procentowa struktura wykształcenia strażników i pracowników administracyjnych w latach 1996 – 2007
Wykształcenie | 1996 r. | 1997 r. | 1999 r. | 2000 r. | 2001 r. | 2002 r. | 2003 r. | 2004 r. | 2005 r. | 2006 r. | 2007 r. |
Podstawowe | 2,78% | 1,96% | 5,34% | 2,06% | 1,80% | 1,69% | 0,73% | 0,60% | 0,4% | 0,68% | 0,61% |
Średnie | 90,98% | 91,25% | 86,68% | 87,73% | 86,57% | 84,79% | 84,83% | 81,53% | 80,17% | 73,92% | 72,66% |
Wyższe | 6,24% | 6,79% | 7,98% | 10,21% | 11,63% | 13,51% | 14,44% | 17,9% | 19,4% | 25,39% | 26,73% |
Źródło: Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Informacja dotycząca działalności straży gminnych (miejskich) oraz ocena współpracy straży z policją w 2007 roku, Warszawa 2008
Z przedstawionych zestawień wynika, iż sytuacja związana z wykształceniem osób zatrudnionych w strażach ulega stałej poprawie. Jednakże na dzień 31 grudnia 2007 r. – zatrudnionych było 18 strażników (w roku 2006 – 25)398, posiadających wykształcenie podstawowe (w tym dwie osoby pełniące funkcję komendanta straży, a jedna zastępcy komendanta). Systematycznie natomiast wzrasta liczba osób posiadających wykształcenie wyższe. W ciągu dziesięciu lat wzrosła ona blisko czterokrotnie. Stopniowemu zmniejszeniu ulega także odsetek zatrudnionych posiadających wykształcenie średnie.
Również systematycznie, z roku na rok zwiększa się liczba strażników przeszkolonych w zakresie kontroli ruchu drogowego. Na koniec 2007 r. ich liczba wyniosła 8100 (w roku 2006 – 7927)399. Jednocześnie w 2007 r. nieznacznie spadła liczba strażników posiadających przeszkolenie w zakresie posługiwania się bronią palną bojową, ich liczba wyniosła 1283 osoby (w roku 2006 – 1322)400.
Wszystkie straże wykonują zadania ukierunkowane na ochronę porządku publicznego, przy czym zakres tych zadań wynika bezpośrednio z przepisów zawartych w ustawie o strażach gminnych. Priorytety działań jednostek utworzonych w poszczególnych gminach ustalają zazwyczaj wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast). Zważyć przy tym należy, że w praktyce efekty działań są zróżnicowane w zależności od wyznaczonych przez gminy kryteriów, stanu zatrudnienia, poziomu wyszkolenia strażników oraz posiadanego wyposażenia technicznego. Odzwierciedleniem (w pewnym uproszczeniu) pracy strażników są dane ewidencyjne dotyczące podejmowanych czynności (suma udzielonych pouczeń, nałożonych mandatów oraz skierowanych wniosków o ukaranie) związanych z interwencjami oraz ujawnianiem popełnionych wykroczeń. Uzupełnieniem tych danych są informacje o liczbie podejmowanych innych działań. Ogólne wyniki działań straży przedstawiają poniższe tabele:
Tabela nr 5. Zestawienie podejmowanych działań przez strażników z uwzględnieniem kategorii wykroczeń w latach 2006 – 2007
Lp. | Kategorie wykroczeń | Podjęte działania
(pouczenia, mandaty i wnioski) | |
2006 r. | 2007 r. | ||
1 | Kodeks wykroczeń | 1 634 296 | 1 474 059 |
2 |
| 245 960 | 184 752 |
3 |
| 3 945 | 4 898 |
4 |
| 82 411 | 65 549 |
5 |
| 962 842 | 903 308 |
6 |
| 1 653 | 1 763 |
7 |
| 36 439 | 35 761 |
8 |
| 3 293 | 5 350 |
9 |
| 4 243 | 4 035 |
10 |
| 76 186 | 61 087 |
11 |
| 213 634 | 203 230 |
12 |
| 3 690 | 4 326 |
13 | Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach | 145 144 | 144 492 |
14 | Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi | 313 654 | 256 565 |
15 | Inne pozakodeksowe przepisy o wykroczeniach | 37 620 | 41 499 |
16 | Akty prawa miejscowego (przepisy porządkowe) | 43 078 | 52 066 |
OGÓŁEM | 2 173 792 | 1 968 681 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.
Tabela nr 6. Zestawienie pozostałych działań podejmowanych przez strażników w latach 2005 – 2007
Lp. | Rodzaj działań | 2005 r. | 2006 r. | 2007 r. |
1 | Pojazdy unieruchomione przez zastosowanie urządzenia do blokowania kół | 58728 | 88581 | 92133 |
2 | Pojazdy usunięte z drogi w tym: | 3702 | 4347 | 6972 |
3 |
| 1058 | 1337 | 1451 |
4 |
| 2774 | 2987 | 5521 |
5 | Pojazdy odnalezione | 851 | 699 | 272 |
6 | Osoby doprowadzone do izby wytrzeźwień, miejsca zamieszkania, ośrodka zdrowia | 54820 | 65049 | 69458 |
7 | Ujawnione przestępstwa | 10834 | 14089 | 5289 |
8 | Osoby ujęte i przekazane Policji | 19285 | 22961 | 15147 |
9 | Ujęci sprawcy przestępstw | 11841 | 13556 | 5022 |
10 | Zabezpieczanie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsca zagrożenia takim zdarzeniem | 45525 | 18918 | 22740 |
11 | Chronione obiekty komunalne i urządzenia użyteczności publicznej (liczba obiektów) | 7966 | 6397 | 28023 |
12 | Konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych na potrzeby gminy (liczba wykonanych konwojów) | 64170 | 69549 | 76003 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.
Na skuteczność podejmowanych działań niezwykle istotny wpływ ma mobilność straży. Wykorzystują one bardzo różne środki transportu, co uzależnione jest od możliwości finansowych gminy, postawionych zadań oraz warunków działania poszczególnych oddziałów. Strukturę wyposażenia straży w środki transportu przedstawiają poniższe tabele i wykres:
Tabela nr 7. Struktura i liczba środków transportu znajdujących się na wyposażeniu oddziałów straży w latach 2006 – 2007
Lp. | Środek transportu | 2006 r. | 2007 r. |
1 | Rowery | 577 | 621 |
2 | Skutery | 116 | 148 |
3 | Motocykle | 31 | 29 |
4 | Samochody osobowe | 763 | 877 |
5 | Samochody osobowo – ciężarowe | 284 | 254 |
6 | Konie | 14 | 13 |
7 | Inne np. łodzie | 17 | 23 |
8 | Pojazdy uprzywilejowane | 295 | 251 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.
Tabela nr 8. Struktura i liczba środków transportu znajdujących się na wyposażeniu oddziałów straży, na terenie poszczególnych województw w 2007 r.
Lp. | województwo | Rowery | Skutery | Motocykle | Samochody osobowe | Samochody osobowo - ciężarowe | Konie | Łodzie/
Inne | Pojazdy uprzywilejowane |
1 | wielkopolskie | 79 | 17 | 7 | 59 | 15 | 0 | 1 | 18 |
2 | śląskie | 62 | 18 | 7 | 114 | 32 | 0 | 3 | 36 |
3 | dolnośląskie | 66 | 21 | 0 | 60 | 26 | 7 | 3 | 22 |
4 | zachodniopomorskie | 43 | 9 | 2 | 58 | 8 | 0 | 2 | 17 |
5 | małopolskie | 26 | 29 | 0 | 78 | 22 | 0 | 0 | 29 |
6 | pomorskie | 50 | 12 | 6 | 49 | 24 | 0 | 4 | 20 |
7 | warmińsko – mazurskie | 12 | 4 | 0 | 24 | 5 | 0 | 2 | 11 |
8 | mazowieckie | 19 | 2 | 0 | 28 | 7 | 0 | 0 | 5 |
9 | kujawsko – pomorskie | 43 | 6 | 0 | 47 | 9 | 0 | 0 | 14 |
10 | łódzkie | 38 | 0 | 0 | 48 | 12 | 6 | 1 | 13 |
11 | lubelskie | 11 | 13 | 0 | 24 | 4 | 0 | 0 | 5 |
12 | opolskie | 35 | 1 | 3 | 18 | 2 | 0 | 1 | 5 |
13 | m. st. Warszawa | 107 | 4 | 2 | 217 | 78 | 0 | 2 | 41 |
14 | lubuskie | 7 | 4 | 0 | 12 | 2 | 0 | 0 | 1 |
15 | podkarpackie | 6 | 2 | 0 | 18 | 0 | 0 | 0 | 6 |
16 | świętokrzyskie | 4 | 5 | 2 | 14 | 4 | 0 | 2 | 6 |
17 | podlaskie | 13 | 1 | 0 | 9 | 4 | 0 | 2 | 2 |
RAZEM | 621 | 148 | 29 | 877 | 254 | 13 | 23 | 251 |
Źródło: Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Informacja dotycząca działalności straży gminnych (miejskich) oraz ocena współpracy straży z policją w 2007 roku, Warszawa 2008
Rysunek nr 7. Procentowe zestawienie struktury środków transportu znajdujących się na wyposażeniu oddziałów straży w 2007 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.
Również niezwykle ważną sprawą, mającą wpływ zarówno na skuteczność działań straży, jak również na bezpieczeństwo osobiste strażników jest jej wyposażenie w środki przymusu bezpośredniego. Charakterystykę wyposażenia oddziałów straży w środki przymusu bezpośredniego oraz broń palną bojową, z uwzględnieniem sytuacji w poszczególnych województwach przedstawia poniższa tabela:
Tabela nr 9. Stan ilościowy broni oraz środków przymusu bezpośredniego stanowiących wyposażenie oddziałów straży na terenie poszczególnych województw w 2007 r.
województwo | Broń palna bojowa | Kajdanki | Pałki obronne wielofunkcyjne | Psy obronne | Paralizatory elektryczne | Ręczne miotacze gazu |
wielkopolskie | 0 | 654 | 660 | 1 | 8 | 522 |
śląskie | 5 | 1247 | 1171 | 2 | 64 | 1146 |
dolnośląskie | 3 | 749 | 628 | 2 | 98 | 619 |
zachodnio - pomorskie | 3 | 348 | 319 | 0 | 5 | 246 |
małopolskie | 16 | 892 | 841 | 6 | 14 | 371 |
pomorskie | 0 | 628 | 563 | 3 | 0 | 482 |
warmińsko- mazurskie | 16 | 232 | 206 | 1 | 14 | 133 |
mazowieckie | 6 | 293 | 262 | 0 | 29 | 275 |
kujawsko-pomorskie | 22 | 541 | 476 | 0 | 11 | 337 |
łódzkie | 6 | 612 | 582 | 1 | 21 | 364 |
lubelskie | 0 | 275 | 256 | 0 | 6 | 108 |
opolskie | 0 | 168 | 156 | 0 | 0 | 137 |
m. st. Warszawa | 12 | 1738 | 1800 | 0 | 0 | 1219 |
lubuskie | 0 | 90 | 77 | 1 | 0 | 58 |
podkarpackie | 4 | 241 | 225 | 0 | 22 | 221 |
świętokrzyskie | 0 | 219 | 202 | 8 | 0 | 196 |
podlaskie | 0 | 125 | 115 | 0 | 30 | 90 |
RAZEM | 93 | 9052 | 8539 | 25 | 322 | 6524 |
Źródło: Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Informacja dotycząca działalności straży gminnych (miejskich) oraz ocena współpracy straży z policją w 2007 roku, Warszawa 2008
Z przedstawionego zestawienia wynika, że straże w zdecydowanej większości wyposażone są w środki przymusu bezpośredniego, takie jak: kajdanki, pałki obronne wielofunkcyjne oraz ręczne miotacze gazu. Zaledwie na terenie 9 województw strażnicy wykorzystują do służby psy obronne. Nieznaczną liczbę – 322 sztuki stanowią, jako wyposażenie, paralizatory elektryczne. Podkreślenia wymaga fakt niewielkiej liczby posiadanej przez straże broni palnej bojowej - 93 sztuki, przy stosunkowo dużej liczbie przeszkolonych w zakresie posługiwania się tą bronią strażników. Przypuszczać można, iż spowodowane jest to wysokimi kosztami zakupu broni oraz nakładami związanymi z jej przechowywaniem (konieczność przygotowania magazynów). Należy jednak sądzić, iż liczba broni palnej w strażach będzie systematycznie wzrastać. Świadczy o tym wzrost liczby ochranianych obiektów komunalnych oraz wykonywanych konwojów w tym: papierów wartościowych i wartości pieniężnych wykonywanych na potrzeby gminy.
Przedstawione dane statystyczne wyraźnie wskazują, na stopniowy wzrost liczby funkcjonujących oddziałów straży oraz coraz lepsze ich wyposażenie. Ponadto w strażach zwiększa się zarówno poziom wykształcenia jak i wyszkolenia kadr. Analiza sprawozdań składanych przez straże, opracowana przez Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji pozwala na stwierdzenie, że straże wykonują istotne zadania w zakresie ochrony porządku publicznego, stanowiąc tym samym znaczące wsparcie Policji w wykonywaniu powierzonych jej obowiązków i realizowanych zadań. Natomiast prowadzone działania zwiększają bezpieczeństwo i porządek publiczny w gminach, wpływają korzystnie na wzrost pozytywnych odczuć społecznych w tym zakresie oraz w znaczący sposób odciążają funkcjonariuszy Policji w realizacji przedmiotowych zadań401.
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.